Beleggen om het milieu te beschermen

Ooit was het een nicheactiviteit, maar nu wordt beleggen in milieugerelateerde aandelen steeds meer mainstream. Daar zijn verschillende redenen voor.

Om te beginnen is de houding van de samenleving ten opzichte van de bescherming van de planeet de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd.

Dat komt onder meer doordat een steeds groter deel van de bevolking persoonlijke ervaring heeft met de schade die ecologische achteruitgang kan aanrichten. In 2015 kostte vervuiling negen miljoen mensen het leven – drie keer meer dan aids, tuberculose en malaria samen.¹ Overstromingen en droogtes hebben nog miljoenen mensen meer ellende bezorgd.

Ook de sociale media hebben de wereldopinie helpen vormen. Dankzij platforms als Twitter en Facebook kunnen mensen nu hun bezorgdheid over vervuiling en duurzaamheid uiten en delen op een manier die ze voorheen niet kenden.

De macht van het publiek heeft op zijn beurt een verandering in de prioriteiten van de overheid teweeggebracht. China is een treffend voorbeeld van deze trend.

Afb. 1 hoe het uit te geven

Groei van de Chinese milieu-uitgaven (in RMB mld.)

In de aanloop naar de Olympische Spelen van 2008 begon de Amerikaanse ambassade in Peking per uur de luchtkwaliteitsgegevens van haar dakmonitor te twitteren.

Het was de eerste keer dat het publiek toegang kreeg tot live informatie over fijnstofdeeltjes in de lucht die bekend staan als PM2,5 en die wereldwijd meer dan 4 miljoen mensen per jaar doden.

Als gevolg daarvan begonnen de plaatselijke bewoners hun bezorgdheid te uiten over de luchtkwaliteit en gingen ze uiteindelijk de straat op om grote openbare demonstraties te houden.²

Als reactie op de groeiende sociale ontevredenheid onthulde de Chinese regering in 2013 een baanbrekend actieplan om de ‘airpocalypse’ aan te pakken met investeringen ter waarde van honderden miljarden dollars en een heleboel regelgeving.

De premier van China, Xi Jinping, heeft de ecologische achteruitgang genoemd als een van de drie belangrijkste uitdagingen voor het land, naast politieke en financiële risico's en armoedebestrijding, en hij voegde daar nog aan toe: "We zullen nooit meer streven naar economische groei ten koste van het milieu."

China's investeringen in het milieu zijn sinds het begin van de jaren 2000 zelfs verzevenvoudigd (zie grafiek).

Maar dat zal waarschijnlijk niet het einde zijn van de sterke toename van ‘s lands uitgaven. Peking heeft beloofd om nog meer te investeren in geavanceerde milieuwetenschap en -technologie.

Ook het ondersteunen van duurzame investeringen betekent een scherpe daling van de kosten van technologieën zoals hernieuwbare energie, waterhergebruik en landbouwtechnologie. In de VS is windenergie nu goedkoper dan welke andere vorm van energie ook, aangezien de productiekosten de afgelopen tien jaar met 40 procent zijn gedaald. De kosten voor de productie van utilitaire zonne-energie zijn in dezelfde periode met meer dan 60 procent gedaald.

De combinatie van de macht van het publiek, het overheidsbeleid en de economie heeft geleid tot een bloeiende – en in hoge mate investerende – industrie voor milieuproducten en -diensten.

China's royaal gefinancierde strijd tegen vervuiling, bijvoorbeeld, zal waarschijnlijk de vooruitzichten van bedrijven die milieutechnologieën ontwikkelen, zoals filters voor motoren en industriële toepassingen voor de bestrijding van de vervuiling, een impuls geven.

Meer algemeen, naarmate bedrijven wereldwijd duurzame bedrijfspraktijken omarmen, is het aantal beursgenoteerde bedrijven die gespecialiseerd zijn in de ontwikkeling van een breed scala aan milieutechnologieën snel toegenomen, terwijl het aantal patentaanvragen voor milieuproducten de afgelopen tien jaar meer dan verdrievoudigd is.

Afb. 2 innovatief worden

Gepubliceerde patenten voor milieutechnologie per land

De economische voordelen – en het beleggingspotentieel – manifesteren zich op verschillende manieren:

• Precisielandbouw: Een gps-begeleidingssysteem kan een landbouwbedrijf van 1.000 hectare jaarlijks ongeveer 13.000 US dollar aan variabele kosten besparen en zichzelf binnen een jaar terugverdienen. Zelfs als slechts 10 procent van de boeren in de VS gps gebruikt voor het planten van zaden, kan het 16 miljoen liter brandstof, twee miljoen kilogram insecticide en twee miljoen liter onkruidverdelger per jaar besparen.³
• Hernieuwbare energie: Het gebruik van hernieuwbare energie neemt snel toe dankzij de dalende productiekosten. Aan minder dan 0,02 US dollar per kilowattuur zal zonne-energie binnenkort goedkoper zijn dan enige vorm van op fossiele brandstoffen gebaseerde stroomopwekking.⁴ De kosten van elektriciteit uit windparken op zee, ooit een van de duurste vormen van groene energie, zullen naar verwachting in de komende 20 jaar met zo'n 70 procent dalen.⁵
• Smart cities: Het installeren van een reeks aaneengesloten infrastructuren zoals water, elektriciteit en afval, of het upgraden van verouderde systemen, zou de kosten moeten verlagen en het beheer van de hulpbronnen moeten verbeteren. Barcelona bespaart bijvoorbeeld 58 miljoen US dollar per jaar met slimme watertechnologie die gebruikmaakt van verbonden sensoren en cloudservers om de irrigatie en het waterpeil te controleren.⁶
• Energie-efficiëntie: Investeringen in elektrisch openbaar vervoer, het gebruik van meer hernieuwbare energie en het verhogen van de efficiëntie in commerciële gebouwen en het beheer van stedelijk afval kunnen de energiekosten tegen 2050 wereldwijd met ongeveer 17 biljoen US dollar verminderen.⁷
• Beheersing van de vervuiling: Beperking en preventie van vervuiling kan hoge nettowinsten opleveren voor de economie. In de VS is naar schatting 30 US dollar aan voordelen teruggegeven aan de economie voor elke dollar die sinds 1970 in de bestrijding van luchtvervuiling is geïnvesteerd.⁸ Meer specifiek zien we een sterke groei voor bedrijven die technologieën ontwikkelen zoals filters voor motoren en industriële toepassingen voor de bestrijding van vervuiling.

Afb. 3  milieu-industrie in aantallen

Over het algemeen schatten we dat de milieu-industrie al zo'n 2,5 biljoen US dollar waard is en met ongeveer 6 à 7 procent per jaar kan groeien.

Dat zou voor beleggers belangrijk moeten zijn: de omzetgroei van bedrijven die in deze sector actief zijn, zou die van bedrijven in de MSCI All-Country World Equity Index moeten overtreffen.

Als het gaat om beleggen in de snel evoluerende sector van milieuoplossingen, is het niet eenvoudig om de meest veelbelovende mogelijkheden te identificeren.

Daarom hebben de beleggingsbeheerders van onze GEO-strategie een proces ontwikkeld dat zowel een wetenschappelijk, op regels gebaseerd raamwerk als traditioneel onderzoek per bedrijf inzet om hun portefeuille op te bouwen. Centraal in het beleggingsproces staat een baanbrekend wetenschappelijk raamwerk dat Planetary Boundaries (PB) wordt genoemd.

Dat is een model dat in 2009 is ontwikkeld door een team van vooraanstaande wetenschappers van het Stockholm Resilience Centre en andere vooraanstaande organisaties.

Het PB-raamwerk identificeert de negen meest kritische milieudimensies - waaronder de uitstoot van koolstof (klimaatverandering), zoet water, landgebruik en biodiversiteit - die essentieel zijn voor het behoud van een stabiele biosfeer, zoals vereist voor menselijke ontwikkeling en welvaart. Vervolgens wordt de veilige beweegruimte gekwantificeerd waarbinnen menselijke activiteiten moeten plaatsvinden.

Als je een van deze drempels overschrijdt, neemt volgens het model het risico dat er abrupte of onomkeerbare schade aan de biofysische systemen van de aarde ontstaat aanzienlijk toe. Vier van de negen grenzen zijn al overschreden (Afb. 4).

Afb. 4 planetary boundaries

In het decennium sinds de publicatie van het baanbrekende model heeft het PB-raamwerk onze benadering van het milieu veranderd.

Uiterst belangrijk is dat het de aandacht vestigt op de bedreigingen die de mens voor de ecosystemen vormt, los van het zeer bekende probleem van de klimaatverandering.

In samenwerking met het Stockholm Resilience Centre hebben we een eigen model ontwikkeld dat laat zien hoe bedrijven werken met betrekking tot de drempels die in het PB-raamwerk zijn gedefinieerd.

Het model bepaalt in het bijzonder het gebruik van hulpbronnen en de emissiegrenswaarden voor elke industrie in de wereldeconomie – uitgedrukt per 1 miljoen US dollar aan jaarlijkse inkomsten.¹

Dit model analyseert elke activiteit in de productie van goederen of dienstverleningen: de winning van grondstoffen, de productieprocessen, de distributie en het transport, het gebruik van de producten, en het afvalbeheer en de recycling.²

Neem de biodiversiteit als voorbeeld.

Het verlies van dier- en plantensoorten is een even ernstige bedreiging als de klimaatverandering. Ons PB-model stelt dat, om ervoor te zorgen dat de veranderingen in biodiversiteit op een natuurlijk niveau blijven, het jaarlijkse uitstervingspercentage minder dan 0,13 per miljoen soorten moet zijn voor elke duizend miljard dollar aan gegenereerde inkomsten.

Door dit raamwerk toe te passen op de componenten van de MSCI All-Country World Index, kunnen we industrieën identificeren die een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit.

Uit onze analyse blijkt dat de biodiversiteitsvoetafdruk van industrieën zoals milieu-engineering en -consultancy en waterzuiveringsnetwerken negatief is, wat betekent dat producten en diensten die door deze groepen bedrijven worden geleverd, bijdragen aan het herstel van de biodiversiteit.

Met behulp van de eigen screeningtool op basis van de Planetary Boundaries definiëren we een opportunity-set van ongeveer 3.500 bedrijven.³

In de tweede fase van het proces wordt dieper ingegaan op de kernactiviteiten van elk bedrijf dat in de eerste fase wordt geïdentificeerd.

Hier willen we bepalen welke bedrijven producten en diensten ontwikkelen die een echt verschil maken bij het omkeren van de ecologische achteruitgang.

Bovendien kiezen we alleen bedrijven waarvan de producten of diensten een positieve impact hebben op ten minste één milieudimensie in het Planetary Boundaries-model.

We kennen elk bedrijf een eigen ‘thematische zuiverheid’ toe, die aangeeft welk deel van de bedrijfswaarde, omzet of EBITDA van het bedrijf uit milieuproducten en -diensten komt.

Om in de portefeuille te worden opgenomen, moet de zuiverheidsscore van een bedrijf ten minste 20 procent zijn.⁴

Deze filters beperken ons beleggingsuniversum tot ongeveer 400 bedrijven.

In de volgende fase doen we gedetailleerd onderzoek per bedrijf om bedrijven met de meest aantrekkelijke risico-rendementskenmerken te identificeren.

We maken gebruik van een eigen scoresysteem, dat rekening houdt met de kracht van het bedrijfsmodel, de kwaliteit van het management, de waardering en de operationele dynamiek. Ook in deze fase wordt de ESG-analyse systematisch geïntegreerd.

Het resultaat is een geconcentreerde portefeuille van ongeveer 50 aandelen - elke belegging combineert een aantrekkelijk risico-rendementsprofiel met een kleine ecologische voetafdruk.

Maar daar stopt ons beleggingsproces niet.

Wij streven naar actief aandeelhouderschap in de bedrijven waarin we beleggen. Daarom oefenen wij ons stemrecht uit via een platform voor stemmen bij volmacht en zijn wij actief betrokken bij de bedrijfsvoering om ervoor te zorgen dat de bedrijven de best mogelijke bestuursstructuur hebben.

Afb. 5 actief betrokken zijn

Voorbeeld van hoe we actief betrokken zijn bij een in het Verenigd Koninkrijk gevestigd milieunutsbedrijf

De Global Environmental Opportunities-portefeuille heeft een aanzienlijk positievere impact op het milieu dan een typische wereldwijde aandelenstrategie op alle negen dimensies, met name op het gebied van klimaatverandering (zie Afb. 6).

Afb. 6 positieve impact

Het Planetary Boundaries-raamwerk gebruiken om de Global Environmental Opportunities-strategie van Pictet te vergelijken met de MSCI ACWI

Bijvoorbeeld, de CO2-uitstoot van bedrijven in onze portefeuille bedraagt 454 ton CO2-equivalent per miljoen dollar jaarlijkse omzet (tCO2 eq/mn$), vergeleken met 1.948 ton voor de MSCI World Index.

Dat is een van de vele manieren waarop beleggers een positieve impact kunnen maken met deze strategie om de planeet te beschermen.

Als beheerders van wereldwijd kapitaal zijn beleggers belangrijk. En wel op twee manieren.

Aan de ene kant kunnen beleggers essentiële financiering verschaffen aan de bedrijven die producten en diensten ontwikkelen om de ecologische schade te herstellen.

Aan de andere kant hebben alleen zij de macht om kapitaal in te houden of te onttrekken aan bedrijven die hun milieuverantwoordelijkheid niet ernstig nemen.

Voor beleggers is de kans om veranderingen teweeg te brengen nog nooit zo groot geweest.

Veel beleggers hebben lang geleden de noodzaak ingezien om de planeet te beschermen. Maar ze zijn er niet altijd van overtuigd geweest dat duurzame investeringen financieel haalbaar waren.

Dankzij de opkomst van een bloeiende milieu-industrie verandert dit. Beleggen voor de instandhouding van de planeet betekent niet langer dat dit ten koste moet gaan van rendement. Het kan het rendement zelfs verbeteren.