I am Article Layout

Selecteer uw beleggersprofiel:

Deze inhoud is uitsluitend bestemd voor een Adviseur en Institutionele belegger / consultant en Particuliere Belegger.

rol van koolstofprijzen in energietransitie

Juni 2021
Marketingmateriaal

De wereld heeft een veel hogere koolstofprijs nodig

De CO2-prijzen kennen tot nog toe geen succes. Maar ze zouden wel eens snel een pijler van de groene economie kunnen worden.

De transitie van een economie op fossiele brandstoffen naar een economie op basis van hernieuwbare energie belooft net zo transformationeel te zijn als de landbouw- en industriële revoluties.

Maar zoals de zaken er nu voorstaan, lijkt het ambitieus om te hopen dat dit de klimaatverandering zal tegengaan.

De nieuwe netto nul-beloftes van de VS, China en Europa zijn ontoereikend. Daarmee wordt de doelstelling van het Akkoord van Parijs nog lang niet bereikt, namelijk om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot minder dan 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau.

Koolstofprijzen zijn dan ook essentieel.

Volgens de leden van de Pictet Clean Energy Advisory Board zou een volledig functionerend koolstofprijsmechanisme het verschil kunnen zijn tussen het stoppen en het laten ontsporen van de klimaatverandering.

Volgens hen kunnen marktkrachten een sterke bondgenoot zijn om het gedrag van bedrijven en consumenten te helpen veranderen.

Het probleem is een manier te vinden om ze effectief te benutten.

De koolstofmarkt doet duidelijk niet wat bedoeld was, met een huidig wereldwijd gemiddelde van slechts 2 US dollar per ton CO2. Het Internationaal Energieagentschap zegt dat de koolstofprijzen tegen 2040 tot wel 140 dollar moeten stijgen om de doelstellingen van Parijs te halen.


De tragedie doorbreken

Dat bereiken, zal niet eenvoudig zijn.

Zoals de voormalige gouverneur van de Bank of England, Mark Carney, waarschuwde, wordt de strijd tegen de klimaatverandering belemmerd door de 'tragedy of horizon'. Met andere woorden, de huidige generatie heeft geen directe stimulans om het probleem aan te pakken als de rampzalige gevolgen van de klimaatverandering decennialang niet voelbaar zullen zijn.

Door de CO2-uitstoot vandaag duurder te maken, is het echter mogelijk om die tragedie te vermijden.

Uit de modellen van de Wereldbank is gebleken dat koolstofprijzen de kosten van de uitvoering van de doelstellingen van Parijs kunnen halveren, waardoor tegen 2030 ongeveer 250 miljard dollar wordt bespaard.

Een probleem is dat koolstofprijsregelingen lang niet voldoende zijn voor alle wereldwijde emissies.

Wereldwijd zijn de koolstofprijzen goed voor een equivalent van ongeveer 12 gigaton CO2 , wat iets minder dan een kwart van alle jaarlijkse wereldwijde broeikasgasemissies is. 1

De VS, 's werelds grootste vervuiler, doet op federaal niveau zelfs niet mee met de handel in koolstof, terwijl het klimaatakkoord van Parijs geen bepaling bevatte voor de prijsstelling van koolstof.2 Industrielobbygroepen in de steenkool-, olie- en gassector waren ook felle tegenstanders.

En dan zijn er ook nog de grote prijsverschillen van land tot land.

De Europese landen geven het goede voorbeeld.

Zweden rekent de hoogste koolstofbelasting ter wereld aan met 1.190 Zweedse kroon (117 euro) per ton CO2, goed voor ongeveer 40 procent van de uitstoot van broeikasgassen van het land.

In Europa, 's werelds grootste en oudste markt, zijn de koolstofprijzen sinds 2018 meer dan vervijfvoudigd tot een recordhoogte in mei (zie Afb. 1).


Afb. 1 - De vervuiler betaalt
European Union Carbon Emissions Allowances (EUA) december 2021 futures
EUA-futures
Bron: Bloomberg, gegevens uit de periode 01.01.2017 – 28.05.2021

Maar elders zijn de koolstofprijzen te laag.

Volgens het IEA zouden de gemiddelde koolstofprijzen tegen 2030 bijna 50 keer moeten stijgen tot 75-100 dollar/ton en tegen 2040 tot 125-140 dollar om de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te halen.

Onderzoekers van de University of California San Diego denken dat zelfs dat niet genoeg zal zijn.

In hun studie worden de maatschappelijke kosten van koolstof,  die rekening houden met empirische klimaatgedreven economische schaderamingen en sociaal-economische prognoses, op een verbluffende 417 dollar/ton geschat. 3

Het ontbreken van een geharmoniseerde markt en een uniforme wereldwijde koolstofprijs is misschien wel het belangrijkste probleem.

Bedrijven, vooral in energie-intensieve industrieën, kunnen hun productie uit landen met hoge koolstofkosten verhuizen naar landen met minder strenge emissiebeperkingen, een fenomeen dat bekendstaat als 'koolstoflekkage'.

De leden van onze adviesraad zeggen dat nieuwe internationale inspanningen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, meer landen en regio's kunnen aanmoedigen om koolstofprijzen in te voeren. Dat zou de prijzen op lange termijn omhoog moeten duwen en koolstoflekkage moeten voorkomen.

Op dat gebied zijn de signalen bemoedigend. In China, dat in februari zijn nationale koolstofmarkt heeft gelanceerd, verwachten marktdeelnemers dat de prijs in 2025 gemiddeld 66 renminbi per ton (10 USD) bedraagt, voordat die tegen het einde van het decennium stijgt tot 77 renminbi.4 De Chinese markt zou de grootste koolstofmarkt ter wereld kunnen zijn.

Elders keurt het American Petroleum Institute, de krachtige lobby voor fossiele brandstoffen, de invoering van koolstofprijzen goed, een belangrijke beleidsommekeer die de ernst van de klimaatverandering onderstreept.

Bovendien zou Brussel voorstellen om zijn emissiehandelssysteem te herzien en mogelijk uit te breiden in overeenstemming met de Europese Green Deal en om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met ten minste 55 procent te verminderen.

Eén manier om het emissieprijssysteem te verbeteren, is het gebruik van koolstofkredieten uitbreiden. Overheden kunnen kredieten geven aan bedrijven die hun CO2-voetafdruk verkleinen met CO2-afvang- en -opslagtechnologie (CCS), herbebossing of oplossingen voor energie-efficiëntie.

Op die manier kunnen bedrijven meer flexibiliteit krijgen om te voldoen aan de koolstofprijsreguleringen.

De discussie over koolstofprijzen en -kredieten zal waarschijnlijk prominent aan bod komen tijdens de belangrijke VN-klimaatbesprekingen in Glasgow later dit jaar, als mogelijke hoeksteen voor de ondersteuning van klimaatdoelstellingen.

Innovatie versnellen

Een over het hoofd gezien voordeel van doeltreffende koolstofprijzen is dat het ook het tempo van innovatie in schone energietechnologieën kan versnellen en een snellere en bredere toepassing van producten en diensten kan bevorderen die nog niet commercieel levensvatbaar zijn geworden.

De leden van onze adviesraad zeggen bijvoorbeeld dat bepaalde manieren van opwekking van waterstofenergie met koolstofopslag kostenconcurrerend kunnen worden, als de koolstofprijzen worden vastgelegd op ongeveer 60-70 euro per ton CO2.

Andere technologieën die levensvatbaar kunnen worden bij hogere koolstofprijzen zijn onder meer geavanceerde energietransmissiemechanismen en batterijen van de volgende generatie.

Dat zou aanzienlijke voordelen opleveren. Het IEA schat dat dergelijke technologieën alleen al het potentieel hebben om de CO2 -uitstoot in de wereldwijde energiesector tegen 2070 met bijna 35 gigaton CO2 te verminderen, ofwel 100 procent van wat in dezelfde periode als duurzaam wordt beschouwd.


Afb. 2 - Innoveren om te verminderen
Wereldwijde vermindering van de CO2-uitstoot in de energiesector volgens de huidige categorie van technologische gereedheid
emissie
Cumulatieve emissiereducties tegen 2070 in het scenario 'Duurzame Ontwikkeling' (het doel van het IEA in overeenstemming met energiegerelateerde componenten van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen) in vergelijking met het scenario 'Aangekondigd Beleid' (dat ervan uitgaat dat alle momenteel aangekondigde beleidslijnen zijn uitgevoerd) Bron: IEA, 01.07.2020
De transitie naar een koolstofarme economie zal een van de meest ingrijpende sociaal-economische verschuivingen zijn die de mens ooit hebben meegemaakt. Hoewel het voortbestaan van de planeet op het spel staat, blijkt weerstand tegen verandering moeilijk te overwinnen. Een hogere koolstofprijs kan het pad effenen.