Duurzame gebouwen: investeren om de uitdaging van de koolstofuitstoot van 40 procent aan te gaan voor een klimaatbestendige toekomst
In het debat over klimaatverandering is vastgoed de olifant in de kamer.
Onze woningen, kantoren, winkels en recreatieruimtes – de fysieke infrastructuur die cruciaal is voor de welvaart en het welzijn van de mens – zijn verantwoordelijk voor ongeveer 40 procent van de wereldwijde koolstofuitstoot. Bovendien is de gebouwde omgeving ook verantwoordelijk voor tal van andere ecologische problemen, waaronder overmatig waterverbruik, elektriciteitsverbruik en afval in een vergelijkbare grootorde.
Zoeken naar manieren om de ecologische voetafdruk van de vastgoedsector te verkleinen, stond dit jaar centraal op het Klosters Forum met als thema 'hoe een regeneratieve toekomst ontwerpen en bouwen'.
Tijdens een driedaagse bijeenkomst in juni namen de deelnemers deel aan gedetailleerde discussies over onderwerpen als duurzaam bouwen, regeneratieve praktijken, innovatieve bouwontwerpen en -materialen en de rol van de natuur.
Start van het debat over het thema: 'hoe pak je de uitdaging van de koolstofuitstoot van 40 procent van vastgoed aan en realiseer je een klimaatbestendige toekomst'. Vertegenwoordigers van de Pictet Group leggen uit waarom het moeilijk is om de milieuprestaties van vastgoed te beoordelen.
Wist u dat ...?
Onze woningen, kantoren, winkels en recreatieruimtes zijn goed voor ongeveer
40%
van de wereldwijde koolstofemissies
Bron: World Economic Forum, 2021
Zsolt Kohalmi, Global Head of Real Estate en Deputy Chief Executive Officer bij Pictet Alternative Advisors, wees op de 'tijdwaarde van koolstofemissies' als voorbeeld van de complexiteit waarmee vastgoedbedrijven en beleggers worden geconfronteerd bij hun pogingen om over te stappen op duurzamere praktijken.
Voor een gemiddelde levensduur van een gebouw zou volgens Kohalmi de eerste jaren tot 45 procent van de totale uitstoot plaatsvinden – een bouwfase van een project waarbij grondstoffen worden gewonnen, geproduceerd, vervoerd, geïnstalleerd en afgevoerd.
Deze uitstoot – ook ingebedde koolstof genoemd – is veel groter dan de operationele koolstof, wat de jaarlijkse uitstoot is zodra een gebouw in gebruik is.
De deelnemers van het Klosters Forum, waaronder architecten, stedenbouwkundigen, start-ups rond groene gebouwen, materiaalwetenschappers en investeerders, deelden persoonlijke ervaringen en boden inzichten in de aanpak van het milieuprobleem binnen de vastgoedsector.
Enkele thema's vielen op. De rol van de natuur in de gebouwde omgeving was er één van.
De deelnemers waren het erover eens dat de gebouwde omgeving weer aansluiting moet vinden bij de natuur.
Dat zou vragen om een aantal nieuwe bouwtechnieken, waaronder het integreren van natuurlijke en regeneratieve elementen in bouwontwerpen, het experimenteren met innovatieve biogebaseerde materialen zoals hout en algen en het uitvoeren van strategische herbebossing, bebossing en andere koolstofafvangmethoden.
"Zoals de Italiaanse botanist Stefano Mancuso zegt, zijn we blind voor de natuur en planten. We moeten de natuur in onze cultuur integreren; cultuur is niet tegenstrijdig met de natuur," zegt Mikolaj Sekutowicz, deelnemer en partner bij de Duitse resortontwikkelaar Therme Group, waar hij verantwoordelijk is voor Strategic Development and Culture.
Het verwilderen van steden kan ook helpen om de milieu-impact van gebouwen te verminderen. Een van de meest opvallende projecten is Bosco Verticale (verticaal woud), een wooncomplex in Milaan.
De tweeling-gebouwen zijn 111 en 76 meter hoog en bestaan samen uit 20.000 bomen, struiken en meerjarige planten, die smog tegengaan, zuurstof produceren, het energieverbruik verminderen en koolstof opnemen. De bewoners van het gebouw zijn zeer tevreden over het comfort en de bloeiende groene zones1. Dit is een uitstekend voorbeeld van biofiele architectuur die mens en natuur met elkaar verbindt.
Maar de bouw van nieuwe gebouwen, zelfs met behulp van duurzame technieken, is geen wondermiddel, aldus de deelnemers. In veel delen van de ontwikkelde wereld, waar de afgelopen decennia gebouwen werden gebouwd, kan 'retrofitting' een betere manier zijn om de koolstofuitstoot te verminderen.
De gebouwde omgeving moet opnieuw aansluiting vinden bij de natuur.
Zsolt KohalmiDeputy CEO & Global Head of Real Estate
In Europa bijvoorbeeld werd ongeveer 90 procent van de gebouwen vóór 1990 en 40 procent vóór 1960 gebouwd. Studies hebben aangetoond dat renovatie kan leiden tot 70 procent minder emissies dan nieuwbouw, gezien de eerder genoemde ingebedde koolstofemissies2.
Dat wil echter niet zeggen dat andere delen van de wereld geen nieuwe gebouwen nodig hebben. De economieën in Azië, Afrika en Latijns-Amerika zullen meer woon- en commerciële ruimte nodig hebben om een groeiende bevolking te huisvesten.
"Een kant-en-klare oplossing werkt niet bij het promoten van duurzame gebouwen," zegt Stephen Freedman, Head of Research and Sustainability voor Thematic Equities bij Pictet Asset Management.
In plaats daarvan is volgens hem een op maat gemaakte aanpak essentieel is om klimaatbestendige buurten te ontwikkelen in nauwe samenwerking met lokale gemeenschappen. Er moet rekening worden gehouden met locatiespecifieke kenmerken, zoals bouwtechnologieën die geschikt zijn voor verschillende regio's en de lokale beschikbaarheid van grondstoffen weerspiegelen.
De Italiaanse stad Venetië, waarvan het bestaan wordt bedreigd door klimaatverandering, kan als inspiratie dienen.
Bij de bouw van de stad 1600 jaar geleden werden waterbestendige elzen gebruikt, die overvloedig aanwezig waren in nabijgelegen bossen, als funderingen om in het moerasland te blijven drijven. Nu stelt de stad haar toekomst veilig door gebruik te maken van nieuwe, op de natuur gebaseerde oplossingen.
Zo gebruikt de stad lokaal ingekochte natuurlijke materialen en lokale arbeidskrachten om versterkingen te bouwen in zijn gordel van zout moeras, die de beste verdediging van de stad tegen stormen en golven vormt3. Bij het bio-engineeringproject zijn ook inwoners en bedrijven betrokken, wat werkgelegenheid en economische kansen biedt voor de lokale gemeenschap.
Zoals de inspanningen van Venetië aantonen, spelen regeringen en gemeentelijke autoriteiten een sleutelrol in duurzaam bouwen.
De deelnemers van het forum waren het erover eens dat beleidsmakers een ‘carrot and stick’-aanpak moeten hanteren – klimaat- en natuurpositieve bedrijven en projecten belonen met belastingvoordelen en slimme subsidies, en bedrijven die geen actie ondernemen straffen en reguleren. Dergelijke beleidsmaatregelen moeten de werkelijke financiële en sociale kosten van niet-duurzame gebouwen helpen benadrukken.
Maar de aanwezigen waarschuwden ook dat de sector zich uitsluitend op top-downbenaderingen baseert. Zij riepen op tot gedecentraliseerde besluitvorming waarbij lokale gemeenschappen betrokken worden. Ze benadrukten ook de rol van de 'soft power', zoals onderwijsinitiatieven en betere klimaatrapportage.
"We hebben een kader nodig waarin iedereen kan deelnemen aan regeneratieve ontwikkeling", zei een deelnemer.
Toenemende investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D) moeten ook een prioriteit zijn om het concurrentievermogen te verbeteren, innovatie te bevorderen en een duurzame transitie te versnellen. De bouwsector wordt traditioneel als conservatief en lowtech beschouwd vanwege het gebrek aan R&D-investeringen, die naar schatting laag zijn als percentage van de inkomsten, in vergelijking met de gezondheidszorg en de IT-sector die ten minste 10 procent investeren. Ook hier kunnen belastingverlagingen – zoals de belastingkredieten van het VK op R&D-activiteiten rond het innovatieve gebruik van groene methoden – investeringen in groei en duurzame innovatie aanmoedigen.
De financiële sector heeft de plicht om het probleem van de 40 procent koolstofuitstoot van vastgoed aan te pakken en te verminderen. Tegelijkertijd vormt een duurzame transitie in gebouwen een grote, langetermijn- en groeiende investeringskans. In het bijzonder moet de sector particulier kapitaal mobiliseren voor duurzame gebouwen om tegemoet te komen aan de toenemende vraag van beleggers naar impactoplossingen die rekening houden met milieu-, sociale en governanceaspecten (ESG).
Een one-size-fits-all benadering werkt niet bij het promoten van duurzame gebouwen.
Stephen FreedmanHead of research and sustainability, Thematic Equities
Een deelnemer citeerde de voormalige Britse premier Winston Churchill die in 1944 zei: "We geven onze gebouwen vorm; daarna geven zij ons vorm." Aangezien de vraag naar efficiëntere, milieuvriendelijkere gebouwen zal toenemen, riepen de deelnemers op tot een meer doordachte aanpak van de manier waarop we gebouwen bouwen, exploiteren, renoveren en slopen, om de gebouwde omgeving klimaatbestendig en billijk voor iedereen te maken.
De renaissance van hout: bouwen aan een nieuwe oplossing om de opwarming van de aarde te beperken
De wereldbevolking in steden groeit elke dag met 200.000. Tegen 2050 zal meer dan twee derde van onze bevolking in steden wonen, tegenover iets meer dan de helft vandaag1.
Dat vereist een aanzienlijke uitbreiding van de gebouwde omgeving. Het kan ook leiden tot een aanzienlijk grotere CO2-voetafdruk van mensen. Steden zijn al verantwoordelijk voor ongeveer driekwart van de wereldwijde koolstofuitstoot en het energieverbruik2. Dit betekent dat het gebruik van populaire bouwtechnieken en planningsmethoden waarschijnlijk de inspanningen om de klimaatverandering een halt toe te roepen, doet ontsporen.
Maar dat hoeft niet zo te zijn. Deelnemers aan het Klosters Forum toonden de manieren waarop we de stedelijke expansie in de toekomst toch duurzaam kunnen laten verlopen. Niet alle oplossingen waren technologisch geavanceerd. De meest effectieve groeien volgens de deelnemers letterlijk aan bomen.
Hout heeft een sterke reputatie als duurzaam bouwmateriaal. Hout wordt al eeuwenlang gebruikt in de bouw in Azië, Europa en Noord- en Zuid-Amerika, dankzij de duurzame en veerkrachtige eigenschappen en het relatieve gebruiksgemak.
De afgelopen decennia is het aandeel van het materiaal in de bouw echter afgenomen ten voordele van beton en staal, die als duurzamer, rotbestendiger en gemakkelijk in massa te produceren worden beschouwd.
Hout voor altijd
In een workshop over 'hoe houten gebouwen schalen die duurzame bosbouw en lokale economieën regenereren' benadrukten de deelnemers van het Klosters Forum de noodzaak om massaal terug te keren naar deze vroegste bouwmethode, vooral als de wereld de opwarming van de aarde en de achteruitgang van het milieu een halt wil toeroepen.
Hout biedt een aantrekkelijke kosteneffectieve manier om de netto koolstofuitstoot te verminderen, met name de ingebedde koolstof die de bouwsector absoluut moet terugdringen.
Bovendien fungeert het ook als koolstofput, kan het de biodiversiteit herstellen en de bodemkwaliteit verbeteren.
Er is geen gebrek aan gegevens om de bruikbaarheid van hout te ondersteunen. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat een jonge wilg die in de eerste vijf groeijaren een droge biomassa van 75 kg opbouwt 140 kg CO2 opvangt,3 wat de uitstoot van het elektriciteitsverbruik van een typisch huishouden gedurende 10 dagen compenseert.4
Hout neemt koolstof op, zelfs nadat het in blokken gehakt is. Elke kubieke meter hout die wordt gebruikt ter vervanging van staal of aluminium vermindert de uitstoot van koolstof in de atmosfeer met gemiddeld 0,9 ton.5 Goed bosbeheer zorgt ervoor dat hout duurzaam wordt ingekocht zonder bossen uit te putten.
Sterke roots
Nieuwe technologie maakt hout nog veelzijdiger
Bron: The European Confederation of Woodworking Industries
De mythes doorprikken
De belangrijkste uitdaging, volgens de deelnemers van het forum, is het formuleren van strategieën om de bouw van op hout gebaseerde gebouwen te stimuleren en duurzame bosbouw en lokale economieën nieuw leven in te blazen.
Een van de mythes rond hout is dat het niet geschikt is voor hoge gebouwen. Maar dankzij innovaties wordt massief hout steeds vaker gebruikt in hoogbouw.
Tot de baanbrekende technische houtproducten behoort kruislings gelamineerd hout (CLT), een bouwpaneel van gezaagd, gelijmd en gelaagd hout waarmee architecten houten wolkenkrabbers kunnen bouwen.
Mjøstårnet, met zijn 85 meter momenteel het hoogste houten gebouw ter wereld in Noorwegen, maakt gebruik van CLT. In Zwitserland zal volgens de planning een 100 meter hoog houten woonblok worden opgeleverd in 2026.
De markt voor CLT zal naar verwachting tegen 2027 wereldwijd groeien tot 2,5 miljard dollar. Ten opzichte van de huidige 1,1 miljard dollar is dat een jaarlijkse stijging van ongeveer 15 procent6.
Een andere misvatting is dat op hout gebaseerde gebouwen een brandgevaar vormen. Hout is echter van nature brandbestendig – als de buitenlagen van een houten balk verkoold zijn, beschermen ze de kern langdurig tegen schade. Bovendien kunnen nieuwe technologieën zoals CLT een sterker en brandwerend weefsel produceren dat op het gebied van brandveiligheid beter kan presteren dan onbeschermde staalconstructies.
Wist u dat ...?
De markt voor kruislings gelamineerd hout (CLT) zal naar verwachting jaarlijks toenemen met
15%
wereldwijd tegen 2027
Bron: Markets and markets, 2022
Built by Nature, een in Amsterdam gevestigde organisatie die baanbrekende projecten onder de aandacht brengt, heeft miljoenen euro's uitgetrokken om de grootschalige houtbouw in steden te stimuleren.
"Er zijn veel mythes rond massief hout – bijvoorbeeld dat het brandbaar is of bijdraagt aan ontbossing. Er is veel onderzoek dat het tegendeel zegt en het is belangrijk om die bevindingen te verspreiden en deze mythes te ontkrachten", zei CEO Amanda Sturgeon, een deelnemer aan het forum.
De aanwezigen op het forum bespraken het gebrek aan technische kennis in de publieke sector en bij de gemeentelijke autoriteiten. Om deze uitdaging het hoofd te bieden, stelden de deelnemers voor dat de industrie facilitators op het gebied van duurzaamheid zou opleiden die dan met deze moeilijke groep belanghebbenden kunnen samenwerken.
Ze voegden eraan toe dat de regelgeving en belastingstelsels ook moeten veranderen om de milieuprestaties van gebouwen te belonen en zo systeembrede veranderingen teweeg te brengen.
Bemoedigend is dat sommige Europese regeringen zich verbinden tot een groter gebruik van hout en andere duurzame materialen om de nationale of gemeentelijke nettonuldoelstellingen te halen. De stad Amsterdam verplicht 20 procent van alle nieuwbouwprojecten om vanaf 2025 hout of andere biomaterialen te gebruiken.
De Franse regering eist dat alle nieuwe openbare gebouwen dit jaar voor ten minste 50 procent van hout of andere duurzame materialen worden gemaakt.
Residentiële gebouwen in Europa gebruiken doorgaans ongeveer 20 procent hout; dit aantal daalt tot slechts 5 procent voor commerciële gebouwen7.
"Er moeten beleidslijnen en mandaten komen om de sector in de gewenste richting te duwen", aldus Sturgeon.
Afval dat rijk is aan hulpbronnen: nieuwe bouwmaterialen die regenereren
Hennep, zeewier of zelfs sloopafval?
De deelnemers van het Klosters Forum, vertegenwoordigd door een diverse groep beroepsbeoefenaars uit de bouwsector, zoals architecten, ingenieurs, ondernemers, verzekeraars en investeerders, onderzochten ambitieuze ideeën over het inkopen en introduceren van op de natuur gebaseerde bouwmaterialen.
In een workshop over 'de zoektocht naar nieuwe bouwmaterialen en de rol van de natuur' maakten de deelnemers kennis met dr. Merlin Sheldrake, een Britse bioloog, die schimmels promoot als een bruikbaar en alternatief bouwmateriaal.
De auteur van het boek 'Entangled Life: how fungi make our worlds, change our minds and shape our futures' legde uit dat de bouwsector gebruik zou moeten maken van schimmels omdat ze unieke capaciteiten hebben zoals koolstofabsorptie en het verbeteren van de biodiversiteit.
Schimmels zijn 'niet-menselijke intelligentie' die ons kunnen helpen bij het oplossen van dringende milieuproblemen, aldus Sheldrake.
Schimmels zijn in verschillende sectoren inderdaad een opkomend materiaal. Ingenieurs hebben mycelium, een complex netwerk van duurzame vezels die schimmels ondersteunen, omgezet in een bioregeneratief materiaal dat kan worden gebruikt als bouwstenen.
MycoWorks, een start-up rond mycelium uit San Francisco, heeft ontdekt dat de gepatenteerde bakstenen gemaakt van schimmels robuust, maar toch flexibel, veerkrachtig en weerbestendig zijn en gevormd kunnen worden zoals een cementblok. Bakstenen op basis van mycelium zijn composteerbaar met een consistentie die sterker is dan beton vergeleken in ponden.
Wist u dat ...?
De snelheid van koolstofopslag in mariene kusthabitats (zoals mangroves, zeegras en kelp) ligt rond
50 x
het percentage dat in tropische bossen wordt waargenomen
Bron: the Management of Natural Coastal Carbon Sinks, IUCN, 2009
Kies voor het 'bruine hout'
Dr. Gnanli Landrou, medeoprichter van het Zwitserse Oxara, gebruikte het forum om de cementvrije additieftechnologie te demonstreren die zijn start-up heeft ontwikkeld. Oxara's gepatenteerde methode mengt graafafval op basis van klei met een mineraaladditief dat na 24 uur uithardt, klaar voor gebruik in bouwvloeren en niet-dragende wanden.
Het aardbeton van Oxara heeft alle verwerkingsvoordelen van zijn conventionele tegenhanger, maar stoot 20 keer minder ingebedde koolstof uit en is goedkoper. Het kan dus helpen om betaalbare woningen te bouwen.
Dat kan cruciaal zijn.
Gegevens uit de EU tonen dat bouw- en sloopafval de grootste afvalstroom van de regio is, waarvan 15 procent rechtstreeks naar stortplaatsen gaat1.
"Er is veel afval dat gerecycled kan worden. Het is ook een financieel probleem voor een bedrijf -- als je niet recyclet, moet je het probleem anders aanpakken", zegt dr. Landrou.
"Wat gisteren als afval werd beschouwd, is nu een hulpbron. In de circulaire economie is er geen afval. Sloopafval in de bouw; ik hoop dat het in de toekomst bruin goud zal zijn. We moeten de bouwsector veranderen met één gebouw tegelijk."
Wat gisteren als afval werd beschouwd, is nu een hulpbron. In de circulaire economie is er geen afval.
–
Dr. Gnanli Landrou, medeoprichter van Oxara
Ditte Lysgaard Vind, een gerenommeerde specialist in circulaire economie, gaf de aanwezigen op het forum stalen van bouwmaterialen gemaakt van gerecyclede biervaten en zeeplanten. Ze legde uit dat hennep een ander natuurlijk materiaal is dat in de bouw kon worden gebruikt.
"We kunnen de wereld van morgen vormgeven met het afval van vandaag en tegelijk een wereld creëren zonder afval", vertelde ze op het forum.
"Naarmate we verder gaan met bio-engineering, kunnen we de natuur omzetten in biomaterialen die gemakkelijk te schalen zijn."
Het andere materiaal dat Lysgaard Vind toonde, is gemaakt van zeegras, een plantensoort die wordt aangetroffen in estuaria, baaien en andere ondiepe gebieden aan de kust.
Zeegras, dat drie keer meer broeikasgassen absorbeert dan bomen, is een koolstofnegatief bouwmateriaal dat ook brandwerend, rotbestendig en goed isolerend is. Er kan ook riet van worden gemaakt – met behulp van een traditionele Viking-methode – en geprefabriceerd worden tot handige panelen die gemakkelijk op daken en façades te plaatsen zijn.
Hoewel alternatieve bouwmaterialen veelbelovend zijn, is de commercialisering ervan traag verlopen in een sector die doorgaans bestand is tegen technologische veranderingen.
Lysgaard Vind is echter van mening dat de veranderende bedrijfsdynamiek tussen ontwikkelaars en klimaatbewuste beleggers een transformatie zou kunnen teweegbrengen.
Ontwikkelaars – grote en kleine – kunnen niet anders dan duurzaamheid integreren om te voorkomen dat hun gebouwen een 'stranded asset' worden, voegt Lysgaard Vind eraan toe.
"De gebouwde omgeving is zo'n activaklasse geworden dat ze ten dienste staat van de financiële sector door beleggingskansen aan te bieden", zegt ze. "Omdat beleggers de belangrijkste besluitvormers zijn, is de vraag naar duurzaamheid en transparantie nu een positieve drijfveer."
Het Klosters Forum is een non-profitorganisatie die een neutraal platform biedt voor disruptieve en inspirerende geesten om een aantal van 's werelds meest dringende milieuproblemen aan te pakken. De missie van het forum is om positieve milieuveranderingen te versnellen door een groeiende gemeenschap van toonaangevende denkers en doeners te ontwikkelen en te onderhouden en door interdisciplinaire uitwisseling en samenwerking te bevorderen.
Elk jaar organiseert het forum een milieu-evenement dat vooraanstaande deelnemers uit de wetenschap, het bedrijfsleven, de politiek en de industrie, evenals ngo's, creatieve geesten en duurzaamheidsexperts in een neutrale en discrete omgeving samenbrengt. In 2022 vond het jaarlijkse forum plaats van 28 tot 30 juni met als thema 'De toekomst van de gebouwde omgeving'.
De Pictet Group is verheugd om samen te werken met het Klosters Forum om de aandacht te vestigen op de impact van vastgoed op ons milieu en om bij te dragen aan het gesprek over deze belangrijke kwestie.
Als beheerders van wereldwijd kapitaal hebben wij de macht om kapitaal in te houden of te onttrekken aan bedrijven die hun milieuverantwoordelijkheid niet ernstig nemen. Hoewel het huidige milieudebat zich in onze ogen voornamelijk richt op klimaatverandering, moeten beleggers nu evenveel aandacht besteden aan hun impact op de biodiversiteit als aan hun CO2-voetafdruk. Onze beleggingsteams hebben ruime ervaring op dit gebied door de baanbrekende duurzame en thematische beleggingen die ze beheren.
Ons partnerschap met het Klosters Forum is erop gericht om kennis te delen door deel te nemen aan open gesprekken en samen naar oplossingen te zoeken.
Dit promotiedocument wordt uitgegeven door Pictet Asset Management (Europe) S.A.. Het richt zich niet tot en is niet bedoeld voor verspreiding aan of gebruik door enige persoon of entiteit die inwoner is van of gevestigd is in enige plaats, staat, land of rechtsgebied waar een dergelijke verspreiding, publicatie, beschikbaarheid of gebruik zou indruisen tegen wet- of regelgeving. Alvorens te beleggen, moeten de recentste versie van het fondsprospectus, het Precontractuele model indien van toepassing, het Essentiële-informatiedocument en de jaar- en halfjaarverslagen worden gelezen. Deze zijn kosteloos beschikbaar, in het Engels op www.assetmanagement.pictet of in papieren vorm bij Pictet Asset Management (Europe) S.A., 6B, rue du Fort Niedergruenewald, L-2226 Luxembourg of bij het kantoor van de eventuele lokale agent, distributeur of centraal administratiekantoor van het fonds.
Het Essentiële-informatiedocument is ook verkrijgbaar in de lokale taal van elk land waar het compartiment is geregistreerd. Mogelijk zijn het prospectus, het Precontractuele model indien van toepassing, en de jaar- en halfjaarverslagen ook verkrijgbaar in andere talen. Raadpleeg de website voor de andere beschikbare talen. Uitsluitend de meest recente versie van deze documenten is geschikt als basis voor beleggingsbeslissingen.
De samenvatting van de rechten van beleggers (in het Engels en in de verschillende talen van onze website) vindt u hier en op www.assetmanagement.pictet onder de kop "Middelen” onderaan de pagina.
De lijst van landen waar het fonds is geregistreerd is verkrijgbaar bij Pictet Asset Management (Europe) S.A., die kan beslissen om de gemaakte afspraken voor de marketing van het fonds of compartimenten van het fonds in elk gegeven land te beëeindigen.
De in dit document verstrekte informatie en gegevens mogen niet worden beschouwd als een aanbod of uitnodiging om effecten of financiële instrumenten te kopen, te verkopen of erop in te schrijven.
De informatie, opinies en ramingen vermeld in dit document weerspiegelen een oordeel op de oorspronkelijke publicatiedatum en kunnen zonder kennisgeving worden gewijzigd. Beheermaatschappij heeft geen stappen ondernomen teneinde te waarborgen dat de effecten waarnaar in dit document wordt verwezen geschikt zijn voor een bepaalde belegger en dit document vervangt niet een eigen onafhankelijke beoordeling. De fiscale behandeling is afhankelijk van de individuele omstandigheden van elke belegger en kan in de toekomst gewijzigd worden.
Alvorens een beleggingsbesluit te nemen, wordt elke belegger aangeraden te controleren of deze belegging geschikt is, rekening houdend met zijn kennis en zijn ervaring in financiële zaken, zijn beleggingsdoelstellingen en zijn financiële situatie, of om specifiek professioneel advies in te winnen.
De waarde en de opbrengsten verbonden met de effecten of financiële instrumenten vermeld in dit document kunnen zowel dalen als stijgen en als gevolg hiervan is het mogelijk dat beleggers hun oorspronkelijke inleg niet geheel terugkrijgen.
Deze beleggingsrichtlijnen zijn interne richtlijnen die binnen de beperkingen van het fondsprospectus op elk moment en zonder kennisgeving kunnen worden gewijzigd. De genoemde financiële instrumenten worden slechts ter illustratie vermeld en mogen niet worden beschouwd als een direct aanbod, beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies. Verwijzing naar specifieke effecten is geen aanbeveling om deze effecten te kopen of verkopen. De feitelijke allocaties kunnen worden gewijzigd en kunnen sinds de datum van het marketingmateriaal zijn veranderd.
Resultaten uit het verleden zijn geen garantie of betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten. De behaalde resultaten gelden exclusief de commissies en vergoedingen die berekend worden bij inschrijving op of terugkoop van aandelen.
Eventueel hierin vermelde indexgegevens blijven eigendom van de gegevensaanbieder. De Data Vendor Disclaimers (disclaimers van de gegevensaanbieders) zijn te raadplegen op assetmanagement.pictet, onder het kopje ‘Middelen’ onder aan de pagina.
Dit document is een door Pictet Asset Management uitgegeven marketingcommunicatie en valt niet onder enige specifiek aan beleggingsonderzoek gerelateerde MiFID II/MiFIR-vereisten. Dit materiaal bevat niet voldoende informatie om een beleggingsbesluit te ondersteunen. U kunt er niet op vertrouwen om te beoordelen of een belegging in door Pictet Asset Management aangeboden of gedistribueerde producten of diensten u voordelen biedt.
Pictet AM heeft geen rechten of licentie om de handelsmerken, logo's of afbeeldingen in dit document te reproduceren maar heeft wel het recht om het handelsmerk van entiteiten van de Pictet-groep te gebruiken. Uitsluitend ter illustratie.
Cookiebeleid
De op deze site gebruikte cookies hebben tot doel om het surfen te vergemakkelijken en om gegevens te verzamelen voor statistische doeleinden. Als u meer informatie wilt hebben, bezwaar wilt maken of de parameters wilt veranderen, klik dan op de volgende link: Cookiebeleid. Als u verder gaat met uw bezoek aan deze site, dan accepteert u het gebruik van cookies voor de bovenvermelde doeleinden.
